Op 28 augustus 2008 heeft de rechtbank amsterdam vonnis gewijzigd in een ontruimingskortgeding tegen de bewoners en gebruikers van het pand aan de pretoriusstraat 28. De kraakgroep zou de woningen en sociaal centrum Joes Garage 10 dagen na betekening van het vonnis moeten verlaten. Na een reeks processen tot aan de Raad van State toe, heeft de rechtelijke macht, zoals verwacht, weer eens eigendomsrecht boven woonrecht gesteld. Met behulp van de sterke arm van politie en justitie moet de weg vrijgemaakt voor speculatie en veryupping.
Uiteraard is de kraakgroep niet bereid zich daarbij neer te leggen. PS28 gaat niet zonder duidelijk hoorbaar tegengeluid zomaar verdwijnen.
Een speculant verdreven, een nieuwe lichting binnengehaald
Het pand aan de pretoriusstraat 28 is meer dan 7 jaar geleden na een langere periode van leegstand weer in gebruik genomen. Sinds 2001 heeft de kraakgroep van alles ondernomen, om de smerige zaken van de toenmalige eigenaar Joseph Cyrrys McCarthy aan het licht van de openbaarheid te brengen. Deze aanpak was een groot succes. Onder de druk van tal publicaties over uitbuiting van zwartwerkers en dubieuze vastgoedpraktijken, was de overheid uiteindelijk gedwongen McCarthy zijn handel af te stellen. Na een reeks invallen in zijn kantoor en privewoning in 2005 werd hij, samen met 17 anderen, vervolgd voor fraude met hypotheken, ondermeer met de pretoriusstraat 28 als onderpand. Een reeds verleende bouwvergunning werd op basis van de wet BIBOB weer ingetrokken. In 2006 moest het pand executoriaal geveild.
Deze uitkomst heeft ervoor gezorgd, dat de oorspronkelijke speculant McCarthy uit het veld is geslagen en wordt door (bijna) iedereen als groot succes beschouwd, zelfs door de gemeente. Helaas eindigt het verhaal niet op deze punt, want tot genoemde openbare veiling kwam het nooit. De pretoriusstraat 28 is echter ‘onderhands’ door een viertal vastgoedhandelaren uit McCarthys zakelijke kring aangekocht, die nu de speculatieve opzet gewoon voortzetten: het pand blijft onttrokken aan de voorraad goedkope huurwoningen en moet volgens de heren Leon Segaar, Anton Klomp en Gerard Van de Laar omgebouwd tot dure koopappartementen. De vierde nieuwe eigenaar, Pepijn Koch, moest uiteindelijk het veld ruimen, omdat ook hij in de buurt van McCarthys laakbare financiële praktijken geplaatst kan worden.
Andere, niet even expliciete verbindingen tussen McCarthy enerzijds, en Klomp , Segaar en Van de Laar anderzijds, blijken voor de overheid verder niet van belang te zijn. Ondanks het feit dat dikke pakken onderzoekswerk duidelijk aantonen, dat de gemeenschap nog lang niet af is van deze kring van speculanten, heeft de de gemeente besloten de nieuwe eigenaren als ‘bonafide’ te beschouwen en hun in hun plannen tot totale uitponding van het de pretoriusstraat 28 te steunen. Het recente ontruimingsvonnis is mede gebaseerd op het feit, dat het stadsdeel Oost Watergraafsmeer alles heeft gedaan, om de eigenaren van een bouwvergunning te voorzien en dit in een reeks rechtszaken met veel inzet heeft verdedigd. Dit is te opmerkelijker, omdat, voorbij alle politieke aspecten, van alles rammelt aan deze bouwplannen. De vergunning is dan ook alles behalve onherroepelijk. In het ontruimingsvonnis beroept zich de rechter slechts op de weigering van de Raad van State om de vergunning te schorsen in afwachting van een hoger beroepsprocedure.
Sociaal centrum en buurtstrijd.
Na de invallen in McCarthys zaken in 2005 viel ook de begane grond van het pand in handen van de kraakgroep. Deze ruimte is sindsdien in gebruik als autonoom sociaal centrum Joes Garage. De grote diversiteit van activiteiten heeft deze plek tot een succesvolle ontmoetingsplek voor zowel buurtbewoners als activisten gemaakt. Het collectief achter Joes Garage heeft in talloze uren vrijwilligerswerk de Transvaalbuurt en de stad van een plek voorzien, waar mensen kunnen samenwerken zonder zich als klant, werknemer, kiezer of andere vorm van onderdaan te moeten voelen. Weggeefwinkel, Volkseten en Buurtbios maken zonder veel uitleg duidelijk dat samenwerking zonder uitbuiting en concurrentie ook zonder de logica van dwang en eigendom tot welvaart voor allen kan leiden. Het kraakspreekuur toont aan dat mensen best in staat zijn hun sociale rechten af te dwingen door samen op te trekken en op een georganiseerde manier de confrontaties met hun uitbuiters aan te gaan.
Ook het stadsdeel kan niet anders dan de voordelen ervan te onderkennen. Zowel deelraad als dagelijks bestuur in Oost Watergraafsmeer hebben duidelijk gemaakt dat ze het sociale centrum liefst gelegaliseerd zouden willen zien. De moed om de strijd tegen de eigenaren vanuit zo een perspectief samen met de kraakgroep te voeren ontbreekt hun echter. Wel hebben ze de kraakgroep een alternatieve ruimte in vooruitzicht gesteld. Dit moest in eerste instantie maar een plek voor de openbare activiteiten zijn. De kraakgroep heeft echter duidelijk gemaakt, dat het sociale centrum niet zonder woonruimte voor diegene die deze activiteiten organiseren kan functioneren. Uiteraard zijn ook allerlei ‘tijdelijke’ oplossingen geen optie.
belofte maakt schuld
Ondanks deze beloftes en het werk dat de kraakgroep heeft gemaakt om zoiets te doen slagen is er tot heden geen expliciete toezegging, laat staan een feitelijke alternatieve ruimte. Evenmin blijkt het stadsdeel tot nu aan bereid te zijn, om het sociale centrum op zijn tegenwoordige lokatie ongemoeid te laten. Met beroep op langzaam malende ambtelijke molens beperkt men zich tot politieke intentieverklaringen, terwijl dezelfde gemeente haar politiemacht gaat uitsturen om straks met groots machtsvertoon kapot te laten slaan, wat burgers hebben opgebouwd. Dit alles met beroep op rechtstaat en eigendomsrecht, terwijl de politieke moed ontbreekt voor echte rechtvaardigheid.
De kraakgroep houdt zowel stadsdeel als stadsbestuur uiteindelijk verantwoordelijk voor de gang van zaken. Dit geldt zowel voor bestuur een deelraad van Oost Watergraafsmeer, die kennelijk nog niet echter door hebben dat je in beloftes en zelfs principieel gelijk niet kan wonen als gemeenteraad en college op stedelijk niveau, die bij monde van de wethouders Herrema en Poelgeest de kraakbeweging loven alsof ze er deel van zouden uitmaken en uiteraard Burgemeester Cohen die zelfs het recht van burgerlijk ongehoorzaam politiek en juridisch verdedigt.
De pleitbezorgers van het voorgestelde kraakverbod willen liefst dat krakers ophouden voor hun rechten te strijden en zich onderwerpen aan hun eigen uitsluiting. De tegenstanders van het kraakverbod beseffen wel dat kraken niet los staat van de onderliggende problemen, maar willen het liever in de legale sfeer houden, dan deze problemen op te lossen. Kraken is echter vooral een actiemiddel dat echte permanente oplossingen aandraagt.
Zo een oplossing ligt, wat de gemeente betreft voor Joes Garage en Pretoriusstraat 28 voor de hand. Dit vergt echter meer dan goelijke intentieveklaringen, met die de kraakgroep dan ook geen genoegen kan nemen. Wij verwachten van stad en stadsdeel dat ze daden bij hun worden voegen ipv een politiemacht op de ‘vrijwilligers van de stad’ af te sturen omdat die niet vrijwillig van hun mensenrechten afstand doen.
Aan de ‘woorden van het bevoegde gezag’ zal in het geval van de pretoriusstraat 28 zeker geen gehoor gegeven worden allang er geen rechtvaardige daden er tegenover staan. Desnoods stellen mondige burgers (zoals de kraakgroep) deze daden dan zelf.
Let dus op aankondigingen en oproepen voor acties
